Związek z opakowań żywności sprzyja rozwojowi astmy. Substancja występuje powszechnie wokół nas i upośledza odporność

Astma to coraz częstsza choroba oddechowa, która w ponad 6 na 10 przypadków ma podłoże alergiczne. Przyczyny astmy związane z układem odpornościowym są przy tym najczęstsze u najmłodszych. Astmę oskrzelową ma jedno na 10-20 dzieci.

Według aktualnej wiedzy wzrost przypadków astmy we wczesnym okresie życia w krajach uprzemysłowionych jest związane z działaniem czynników ze środowiska, w tym smogu. Dzieci w miastach są coraz bardziej narażone na działanie substancji zanieczyszczających środowisko, co jest niebezpieczne zwłaszcza w wieku niemowlęcym. Wykazano m.in., że astmie sprzyjają substancje chemiczne ze środków czystości stosowanych w dzieciństwie przez matki.

Jest też ważna hipoteza higieniczna rozwoju choroby. Zakłada ona, że astmę alergiczną może wywołać zbyt czyste i sterylne środowisko w dzieciństwie. Sprawia ono, ż maluchy nie mają kontaktu z bakteriami i innymi zarazkami, a przez to nie uodporniają się na nie. Kontakt z drobnoustrojami dosłownie uczy układ immunologiczny rozpoznawać je i zapewnia arsenał komórek odpornościowych chroniących przed przyszłymi infekcjami.

Sprawdź: Czy częste mycie „skraca życie”? Mity na temat higieny

Jest w tym sporo prawdy, jednak chodzi o naprawdę przesadną czystość. Udało się ustalić między innymi, że wcześniejsza ekspozycja na typowe dla drobnoustrojów lipopolisacharydy (LPS) przyczynia się do ochrony przed astmą alergiczną. LPS to endotoksyny znajdujące się w błonach komórkowych bakterii Gram-ujemnych oraz cyjanobakterii, czyli sinic. Do bakterii G– należą
m.in. pałeczki (rodzaje E. coli, Salmonella, Shigella, Brucella, Yersinia, Helicobacter pylori), a także bakterie cholery i kiły.

Na podstawie nowych badań naukowcy upatrują przyczyn rozwoju astmy również w działaniu na układ odpornościowy problematycznego związku z plastiku. Bisfenol A (BPA) jest używany do wyrobu ogromnej części opakowań do żywności, wyrobów medycznych i przedmiotów codziennego użytku. Przenika do organizmu, gdzie zakłóca nabywanie odporności na bakterie.

Bisfenol A (BPA) jest dodatkiem do tworzyw sztucznych o bardzo pożądanych cechach przez producentów opakowań i innych przedmiotów. Sprawia, że plastik jest przejrzysty, a przy tym wytrzymały, gładki i lekki. To także powszechnie stosowany składnik żywic epoksydowych.

BPA zawierają liczne przedmioty codziennego użytku, takie jak opakowania żywności, butelki plastikowe o dużej pojemności, opakowania płyt CD i DVD, sprzęt elektroniczny, plomby dentystyczne, niektóre soczewki kontaktowe i pojemniki na nie czy nawet gazety. Bisfenol A to także składnik papieru do drukowania paragonów kasowych, jednak od kilku lat w Polsce został on zastąpiony bezpieczniejszym zgodnie z wymogami UE obowiązującymi od 2020 roku.

Bisfenol A to szkodliwa substancja chemiczna, która łatwo wchłania się przez skórę, drogą pokarmową oraz wziewną, a w organizmie jest ksenoestrogenem wpływającym na układ hormonalny. Stały kontakt z BPA może zwiększać ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych, takich jak niepłodność, otyłość, choroby metaboliczne, zaburzenia rozwoju płodu, rak piersi i rak prostaty.

Sprawdź: Koenzym Q10 odtruwa organizm ze związków z plastiku, w tym BPA

Jak dowiedli naukowcy chińscy, BPA ma też udział w rozwoju astmy alergicznej. Zbadał to prof. Mingliang Fang z Uniwersytetu Fudan i jego współpracownicy. Przeprowadzone przez nich badania na myszach wykazały, że zanieczyszczający środowisko bisfenol A wchodzi w interakcję z LPS z bakterii, neutralizując jego „treningowe” działanie na układ odpornościowy.

Udowodniono, że BPA wiąże się specyficznie z wchodzącym w skład LPS lipidem A, co prowadzi do jego dezaktywacji. W ten sposób eliminuje działanie immunostymulujące LPS i zwiększa podatność na rozwój astmy alergicznej wywołaną roztoczami kurzu domowego (ang. house dust mites, HDM). Mechanizm procesu alergicznego dotyczy płuc. Bisfenol A działa na komórki ich nabłonka, wzmacniając reakcję na alergeny roztoczy w komórkach dendrytycznych.

Zdaniem autorów pracy uzyskane wyniki mogą wyjaśniać przyczyny rozwoju astmy, a zrozumienie działania kombinacji zanieczyszczeń środowiska i drobnoustrojów pomoże w opracowaniu środków zapobiegających zaburzeniom odporności. (PAP)

Źródło: Bisphenol A and asthma in mice EurekAlert!

Paweł Wernicki
pmw/ agt/ arz