List otwarty burmistrza Cieszyna do mieszkańców miasta

List otwarty burmistrza Cieszyna do mieszkańców

Szanowni Państwo!
Zdaję sobie sprawę z Państwa niezadowolenia wynikającego ze stanu dróg w Cieszynie.
Tak jak Państwo ja też jestem kierowcą i doskonale wiem jakie emocje wywołuje obecnie przejazd przez centrum naszego miasta. Problem znam także od tej drugiej strony, strony realizującej największą i najtrudniejszą inwestycję.

Abyście Państwo mieli obraz całości, pozwólcie że przypomnę, iż cały projekt „Uporządkowanie gospodarki ściekowej w aglomeracji cieszyńskiej” składa się z kilku zadań inwestycyjnych. Dwa z nich zrealizowano na oczyszczalni ścieków, a osiem kolejnych prowadzono w Kalembicach, na Mnisztwie, w rejonie ulic Na Wzgórzu, w Krasnej, w rejonie ul. Pikiety, Przepilińskiego, Wiejskiej i Powstańców Śląskich. W wymienionych przeze mnie miejscach nie było dotąd sieci kanalizacji sanitarnej, a zły stan osadników przydomowych powodował, że nieoczyszczone ścieki przedostawały się do naszych rzek wyrządzając ogromne szkody naszemu środowisku. Wszystkie te zadania zostały zakończone, teren został uporządkowany, naruszone nawierzchnie dróg zostały przywrócone do stanu poprzedniego.

Teraz jesteśmy w trakcie realizacji inwestycji w ścisłym centrum miasta, gdzie dotychczasowa kanalizacja powstała na przełomie XIX i XX wieku, a dokładnie w latach 1894-1936. Zły stan techniczny tej zabytkowej już kanalizacji powodował zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych.

Aby dostarczyć Państwu informacji na temat przebiegu inwestycji oraz problemów z którymi zarówno ja, jak i moi współpracownicy obecnie się borykamy, odpowiem kolejno na pytania Pana Jacka Jurysa.

1. Czy przedsiębiorstwo, z którym podpisano umowę, było sprawdzane pod kątem wiarygodności?
Wykonawca został wybrany zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych. Ustawa ta niestety nie daje, jak wskazuje Pan Jurys w komentarzu do pytania, możliwości sprawdzania i dociekania czy firma ma opinie dobre czy złe. Zamawiający ma obowiązek sprawdzenia doświadczenia, sytuacji ekonomiczno-finansowej i kadrowej na podstawie dokumentów załączonych przez wykonawcę do oferty przetargowej.

Oferty firmy Mota-Engil spełniły wszystkie wymagania przedstawione w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz w ustawie Prawo zamówień publicznych. Z dokumentów dołączonych do powyższych ofert wynika, iż wykonawca spełnił warunki udziału w postępowaniu, tj. wykazał się wiedzą i doświadczeniem w realizacji robót kanalizacyjnych, dysponuje osobami zdolnymi do wykonania zamówienia oraz znajduje się w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia.

Jedno z postępowań przetargowych (Kontrakt IIIa) zostało już skontrolowane przez Wydział Kontroli Zamówień Publicznych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Kontrola nie wykazała naruszeń procedury określonej w ustawie Prawo zamówień publicznych.

Ponadto, choć jak podałem powyżej nie może to być podstawą oceny ofert, dodatkowo sprawdziliśmy, iż Mota-Engil rozpoczęła swoją działalność w Polsce w 1997 roku. Na terenie Polski jest właścicielem lub współwłaścicielem kilku firm związanych z branżą budowlaną. Firma działa w Europie (m.in. w Portugalii, Czechach, Słowacji i Hiszpanii), Ameryce Łacińskiej i Afryce. Ma duże doświadczenie w prowadzeniu robót budowlanych związanych z infrastrukturą drogową oraz w realizacji projektów związanych z ochroną środowiska i budową sieci wodnych i kanalizacyjnych. Jak wynika z powyższych informacji nie jest to firma, która została założona wyłącznie na okoliczność robót kanalizacyjnych w Cieszynie.

2. Jaki jest harmonogram prac przewidziany w umowie?
Pierwotnie roboty miały zostać zakończone do 30 czerwca 2013 r. Jednak już od początku realizacji wykonawca natrafiał na szereg problemów, których nie dało się przewidzieć na etapie sporządzania opisu przedmiotu zamówienia, ani w momencie podpisywania umów na roboty. Skala tych sytuacji jest tak duża, że wykonawca robót wystąpił o przedłużenie terminu realizacji obu zadań o 12 miesięcy, tj. do 30 czerwca 2014 r. Później, zgodnie z umowami, nastąpi 4-miesięczny okres zgłaszania wad, uzyskanie pozwolenia na użytkowanie i rozliczenie finansowe. Przed podpisaniem aneksów terminowych, za pośrednictwem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska pełniącego funkcję Instytucji Wdrażającej dla projektu, skierowany został wniosek do Ministerstwa Środowiska o wyrażenie zgody na zmianę harmonogramu realizacji projektu. NFOŚiGW pozytywnie zaopiniował, a Ministerstwo Środowiska zaakceptowało propozycję zmiany.

W umowie nie narzucono terminów pośrednich dotyczących zakończenia prac w poszczególnych ulicach. Wynika to z faktu, iż mamy do czynienia z inwestycją realizowaną w trudnym terenie, w którym prowadzenie prac jest obarczone dużym ryzykiem. Planowane terminy zakończenia prac na poszczególnych odcinkach na bieżąco wskazuje wykonawca robót biorąc pod uwagę sytuacje, na jakie natrafia, a które to powodują, iż terminy znacznie się wydłużają.

Dokumentacja przetargowa, w tym umowa, została sporządzona przez firmę Biuro Projektowo-Inwestycjne Digitalprojekt z Gdańska, wybraną w przetargu wyłącznie w tym celu. Umowa została oparta o tzw. warunki kontraktowe FIDIC, jest to powszechnie uznawany na świecie wzorzec umów na roboty budowlane, opracowany przez Międzynarodową Federację Inżynierów Konsultantów, FIDIC (Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils), dostosowany do wymagań prawa polskiego i potrzeb Gminy. Umowy w równym stopniu zabezpieczają interesy inwestora i wykonawcy, przez co pozwalają na zrealizowanie dużych inwestycji za mniejszą kwotę. Charakterystyczne dla tej umowy jest to, że oprócz inwestora i wykonawcy występuje w niej trzeci podmiot,wybrany w przetargu inżynier, który pośredniczy w wyjaśnianiu rozbieżności między inwestorem i wykonawcą, a także zapewnia prawidłową i terminową realizację umowy. Inżynier, w zależności od sytuacji, może doprowadzić do przedłużenia czasu realizacji umowy.

Zgodnie z umowami dla obu kontraktów, kara umowna za każdy dzień opóźnienia w realizacji kontraktu wynosi 0,2% wartości umownej, tj. w przypadku Kontraktu IIIa – 50.037,57 zł, w przypadku Kontraktu IIIb – 26.454,09 zł.

3. Czy w związku z tym, że wszystkie terminy zostaną przekroczone, nie grozi nam, że Unia Europejska zażąda zwrotu dofinansowania?
Polska przystępując do Unii Europejskiej przyjęła na siebie w traktacie akcesyjnym realizację szeregu zobowiązań, m.in. w zakresie dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Niewywiązanie się z tego obowiązku może spowodować nałożenie kar finansowych na Polskę, a w konsekwencji na gminy, które nie rozwiązały problemów gospodarki ściekowej. Gmina Cieszyn, aby wywiązać się z zapisów ww. dyrektywy podjęła się realizacji projektu „Uporządkowanie gospodarki ściekowej w aglomeracji cieszyńskiej” i uzyskała dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, bez których to nie byłaby w stanie samodzielnie zrealizować największego i najbardziej kosztownego projektu w historii Cieszyna. Taka decyzja zawsze wiąże się z dużym ryzykiem, które w tym przypadku musiało zostać podjęte. Należy zaznaczyć, iż z dwunastu zadań wchodzących w skład projektu, dziesięć już zostało zakończonych i rozliczonych, a będące w trakcie realizacji kolejne dwa, są już ostatnimi zadaniami w ramach tego projektu. Ich zakończenie planowane jest na 30 czerwca 2014 r.

Czy grozi nam, że Unia Europejska zażąda zwrotu otrzymanego dofinansowania? Na dzień dzisiejszy nie widzę takiego zagrożenia. Niemniej jednak ryzyko zmniejszenia dofinansowania może wystąpić jeżeli gmina nie zrealizuje całego zakresu rzeczowego projektu, bądź będzie go realizowała poza okresem kwalifikowania określonym w umowie o dofinansowanie, a także w przypadku nieosiągnięcia zakładanego efektu rzeczowego i ekologicznego, czyli nieprzyłączenia się zakładanych budynków do wybudowanej sieci. Mam nadzieję, że taka sytuacja nie będzie miała miejsca w przypadku Cieszyna.

Szanowni Państwo, wielokrotnie już wspominałem o tym, że obecne problemy i utrudnienia są nieuniknione. Ubolewam nad takim stanem rzeczy, jednakże przy robotach kanalizacyjnych, gdzie prowadzone są roboty wykopowe nie da się tego typu sytuacji uniknąć.

Umowa o przystąpieniu Cieszyna do inwestycji została podpisana przed objęciem przeze mnie stanowiska burmistrza, dlatego nie mając innego wyjścia musiałem i nadal muszę ją realizować. Już w grudniu 2010 r. kiedy zostałem burmistrzem wiedziałem, że to nie będzie łatwa kadencja, przede wszystkim ze względu na tę inwestycję. Podjąłem wyzwanie i chcę doprowadzić to do końca.

Zapewniam Państwa, ze robimy wszystko, aby tych uciążliwości było jak najmniej, a po zakończeniu prac cieszyńskie drogi będą wygodne i bezpieczne, tak jak jest to już np. na ul. Świeżego, Kraszewskiego, Miarki, Wiejskiej czy Powstańców Śląskich
Dziękuję Państwu za cierpliwość. Pamiętajmy, że każda inwestycja wymaga w pierwszej fazie poświęceń, lecz później jest powodem do zadowolenia i przynosi wymierne korzyści.

Mieczysław Szczurek
Burmistrz Cieszyna