Cieszyn: Powinniśmy wracać po swoich - wystawa poświęcona NSZ "Bartek"

NSZ w Ksiażnicy Cieszyńskiej
Wystawa o NSZ prezentuje dotychczasowe wyniki programu badawczego „Powinniśmy wracać po swoich”, poświęconego osobom związanym z działalnością zgrupowania NSZ "Bartek", z których wielu pochodziło ze Śląska Cieszyńskiego. Autorem wystawy, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Pokolenie i Związek Żołnierzy NSZ Okręg Podbeskidzie, jest Bogdan Ścibut (koordynator programu), a jej konsultantem historycznym dr Dariusz Węgrzyn (OBEP IPN Katowice).

Wystawa składa się z dwudziestu siedmiu elementów ekspozycyjnych. Na dwudziestu pięciu planszach prezentowany jest fragment najnowszego dorobku Instytutu Pamięci Narodowej oraz programu badawczego Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręgów: Podbeskidzie i Górnośląskiego. Na dwóch słupach informacyjnych zaprezentowano nazwiska pięciuset siedemdziesięciu osób związanych ze Zgrupowaniem oraz wykazy osób skazanych i zamordowanych. Organizatorzy liczą na nawiązanie kontaktu ze świadkami, w tym rodzinami wymienionych osób oraz na uzupełnienie zgromadzonych informacji. Dla młodzieży to pierwsza okazja poznania tego fragmentu współczesnej historii Polski i wspólnego poszukiwania jej śladów wśród najbliższych.

Na program badawczy i dokumentacyjny „Powinniśmy wracać po swoich”, którego realizację zaplanowano na lata 2013-2015, składa się zbieranie i utrwalanie relacji i fotografii, poszukiwanie miejsc pochówku poległych w walce i pomordowanych partyzantów oraz osób wspierających, identyfikacja rzeczywistych składów poszczególnych grup partyzanckich, opracowanie wykazu osób, które wspomagały działalność zgrupowania NSZ oraz osób wspomagających rodziny aresztowanych czy też zabitych partyzantów. Bieżące wyniki prac udostępniane są na dedykowanej stronie internetowej www.nsz.beskidy.pl.

Autorzy liczą, że ekspozycja w Cieszynie pozwoli wyjaśnić choć fragment losów por. Józefa Madeja „Sępa” [ur. 1922], pochodzącego właśnie stąd, który pełnił w sztabie partyzantów funkcję szefa Akcji Specjalnej.

Patronat honorowy nad wystawą objęli: kpt. Władysław Foksa „Rodzynek” (Zgrupowanie NSZ „Bartka”) oraz kpt. Stanisław Turski „Czarnocki” (Brygada Świętokrzyska NSZ).