Wystawa zostanie otwarta w dniu 24 czerwca br., o godz. 18. na Zamku Królewskim w Sanoku. Czynna będzie do 31 października 2022 r.
Większość zbiorów, które zostaną pokazane na wystawie pochodzi ze zbiorów prywatnych. Ekspozycja będzie miała układ chronologiczny.
Order Virtuti Militari został ustanowiony w czerwcu 1792 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przy inspiracji jego bratanka księcia Józefa Poniatowskiego, który był głównym dowódcą polskiej armii. Stało się to w czasie wojny polsko-rosyjskiej, znanej w historii Polski jako tzw. wojna w obronie Konstytucji 3 Maja.
– Początkowo order miał formę owalną i taki eksponat będzie prezentowany na wystawie. Dopiero później przybrał znaną wszystkim formę krzyża – podkreśla Andrzej Romaniak, historyk z Muzeum Historycznego w Sanoku.
Losy orderu były bardzo burzliwe, gdyż już w 1794 roku został zniesiony, a jego noszenie było zakazane. Order przywrócono w czasach Księstwa Warszawskiego zmieniając nazwę na Order Wojskowy Księstwa Warszawskiego, a w okresie funkcjonowania Królestwa Polskiego na Order Wojskowy Polski. Po wybuchu Powstania Listopadowego order nadawano pod nazwą Polski Krzyż Wojskowy. Honorowano nim uczestników listopadowego zrywu niepodległościowego. Po upadku powstania car Mikołaj I zakazał nadawania orderu i zachowując jego charakterystyczny kształt krzyża zmienił mu nazwę na Polską Odznakę Zaszczytną, którą Rosjanie nadawali swoim żołnierzom za tłumienie Powstania Listopadowego.
– Te medale będziemy także pokazywać na wystawie – zaznacza historyk.
Dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości order został przywrócony na mocy ustawy z 1 sierpnia 1919 r. Dewizą orderu stały się słowa „Honor i Ojczyzna”. Honorowano nim żołnierzy za czyny bojowe w czasie wojny polsko-bolszewickiej, ale również za dokonania legionowe. W czasie II wojny światowej orderem odznaczano żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych i AK za działalność w konspiracji.
– Po wojnie order przejęli komuniści, ale władza ludowa nie miała prawa nadawać orderu. Te nadania były nielegalne – dodaje Andrzej Romaniak, przypominając, że po likwidacji kapituły orderu VM w kraju, na Zachodzie wciąż funkcjonowała legalna kapituła.
Wystawę w Muzeum Historycznym uzupełniają fotografie oraz sanockie wątki związane z orderem Virtuti Militari. Trzeba podkreślić, że wśród kawalerów orderu jest kobieta, mjr Danuta Przystasz, Honorowa Obywatelka Królewskiego Miasta Sanoka, uczestniczka powstania warszawskiego, po wojnie ofiara terroru komunistycznego. Zmarła w listopadzie 2019 roku.
Order Virtuti Militari jest najstarszym na świecie orderem za czyny wojenne. Dzieli się na 5 klas. Nadawany był dowódcom i żołnierzom oraz jednostkom wojskowym i miastom. Otrzymały go Warszawa, Lwów oraz francuskie Verdun.
Nie żyje Jan A.P. Kaczmarek. Zdobywca Oscara miał 71 lat
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
