Karne odsetki. Czy prawo traktuje jednakowo obywateli i instytucje?

Mieszkaniec Pszczyny jest sumiennym klientem wielu śląskich instytucji. Płaci regularnie rachunki za prąd i gaz. Ale wie, że jest słabszą stroną umów z dostawcami mediów. - Przekonuję się o tym przynajmniej raz w roku. Przez wiele miesięcy przebywam w Niemczech. W tym czasie opłacam rachunki w Polsce, ale z prądu i gazu nie korzystam. Po powrocie składam wniosek o zwrot nadpłaconej kwoty - wyjaśnia pan N. z Pszczyny. - Zawsze ją dostaję, ale nigdy z odsetkami.

Tymczasem to są duże kwoty, np. nadpłata za prąd to 900 zł.

Opowiada o zdarzeniu sprzed lat - był w Niemczech i nie odebrał nowej książeczki opłat, więc spóźnił się z uregulowaniem rachunku. Odzew elektrowni był oczywisty - doliczone odsetki za zwłokę.

Ta ewidentna nierówność stron niestety jest zgodna z prawem i przepisami wydanymi za rządów PiS-u i premiera Jarosława Kaczyńskiego, ale czy zgodnie z zasadami prawa i sprawiedliwości? Zasady rozliczeń z klientami reguluje rozporządzenie ministra gospodarki z 2 lipca 2007 roku, kiedy szefem resortu w rządzie PiS był Piotr Woźniak.

- W paragrafie 31. rozporządzenie to mówi, że "w przypadku powstania nadpłaty lub niedopłaty za pobraną energię elektryczną, nadpłata podlega zaliczeniu na poczet płatności ustalonych na najbliższy okres rozliczeniowy, o ile odbiorca nie zażąda jej zwrotu. Niedopłata jest doliczana do pierwszej faktury wystawionej za najbliższy okres rozliczeniowy" - cytuje przepisy Łukasz Zimnoch, rzecznik firmy Vattenfall dostarczającej prąd.

Od siebie dodaje, że nigdzie nie ma mowy o odsetkach należnych klientom. Tłumaczy, że nie mogłyby one jednak narosnąć, bo Vattenfall musiałby obracać pieniędzmi klientów - a tak nie jest.

Pieniędzy klientów nie lokuje też ani nie kupuje za nie akcji lub obligacji Gazownia Zabrzańska. Tam nadpłata wraca do klientów także bez odsetek.

- O relacjach z klientami decyduje umowa. Zgodnie z nią, odbiorca gazu deklaruje pobór na określonym poziomie. Na tej podstawie naliczana jest cykliczna opłata. Jeśli jednak w dowolnej porze roku nasz klient zorientuje się, że zawyżył sobie potencjalne zużycie, może je skorygować o jedną trzecią czy połowę. Nie robimy z tego problemu, drukujemy wtedy nowe rachunki - deklaruje Mariusz Niestrój, dyrektor Gazowni Zabrzańskiej.

Mieszkaniec Pszczyny pozostaje nieprzekonany i nieustępliwie dowodzi, że każdy zwrot nadpłaconej przez miesiące kwoty powinien łączyć się z odsetkami - podobnie jak każdy brak terminowej wpłaty ze strony klienta. Zgodnie z obowiązującą już dziś umową.

- Denerwuje mnie ta nierówność stron umowy - mówi Czytelnik. Przecież w Niemczech, kiedy zdarzy mi się nadpłata, otrzymuję zwrot pieniędzy razem z odsetkami. W Polsce - nigdy!

Sprawą zainteresowaliśmy Rzecznika Praw Obywatelskich.

Równowaga między klientem a dostawcą jest zachowana

Prawo dopuszcza rozliczanie zużycia energii, ciepła, gazu na podstawie prognoz oraz zwrot całości nadpłaconych kwot. Zgodnie z regulacjami ministra gospodarki zawartymi w rozporządzeniach w sprawie kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną, paliwami gazowymi w przypadku, gdy powstanie nadpłata (lub niedopłata), przedsiębiorca musi niezwłocznie zawiadomić o tym odbiorców.

Konsument może zażądać zwrotu nadpłaty w całości, a jeżeli tego nie zrobi, jest ona zaliczana na poczet płatności za najbliższy okres rozliczeniowy. Gdy klient spóźnia się z płatnością, zgodnie z prawem nienależycie wywiązuje się z umowy. Dlatego przedsiębiorca ma możliwość obciążenia odsetkami. Proszę zauważyć, że gdy przedsiębiorca nienależycie wywiązuje się z umowy (np. wystąpią przerwy w dostawie ciepła, nie będzie prądu itp.) - jest to również nienależyte wykonanie umowy. W takiej sytuacji konsumentowi przysługuje prawo do odpowiedniej bonifikaty. Równowaga stron jest zachowana.

Jakie odsetki
Podajemy roczne stawki odsetek, które płacimy w 2011 roku:
ustawowe od zobowiązań - 13 procent
dla OFE od ZUS - 3,96 procent
od zaległości podatkowych, ZUS-owskich - 12,5 procent
bankowe - maksymalnie 21 procent